Op het einde van het studietraject dat onze studenten afleggen is er een vier maand durende stage gepland, met een stageboek en presentatie als tastbaar eindresultaat. Waar de meesten nog hun slag in de presentatie kunnen slaan door “wat op hun taal te letten“, gaat – taalkundig, niet inhoudsmatig – meer dan driekwart op z’n bek in het geschreven stuk (viz. het stageboek).
Zinnen die geen zinnen zijn, onderwerpen en/of lijdende voorwerpen die plots ontbreken, het door elkaar gebruiken van de tegenwoordige en verleden tijd … in één zin, het neerschrijven van spreektaal (op een blog kan dit uiteraard, maar in een technisch rapport?!), het gebruik van énorm korte zinnen al dan niet in combinatie met het schrijven in een ware “liefste dagboek”-stijl, … en dan heb ik het nog niet eens over dt fouten gehad (een handvol per pagina vormt geen uitzondering!)
Bij navraag bij m’n collega’s blijkt dat de studenten die ik begeleidde niet de enige zijn; zowaar bij elke docent doet deze situatie zich voor. Wat hen vooral opvalt is dat het verschil in “schrijfkunde” tussen de voorbije jaren en het huidige afstudeerjaar markant is.
Op zo’n momenten begin ik me uiteraard vragen te stellen over de opleiding van onze studenten: Hoe komt dat zij hun moedertaal onkundig zijn? Is dit enkel binnenin onze richting, of is – ruimer gezien – de kwaliteit van het vak Nederlands in het humaniora erop achteruit gegaan?
Uiteraard is er het alomtegenwoordige gebruik van chat- en smstaal wat hier zeker een rol in speelt. Echter geloof ik niet dat die dé grote boosdoener is want geef toe, dit kan toch niet zomaar van de ene op de andere dag (in dit geval jaar)? Er zou dan toch eerder een geleidelijke overgang waargenomen moeten worden, niet?
Dat onze taal in dergelijke richting devolueert doet me even stilstaan (én bloggen), … en ik ben blijkbaar niet de enige.
June 23rd, 2009 op 4:12 pm #
marianne verheecke
Het komt allemaal omdat niemand meer LEEST . Waar is de tijd dat jongeren tijd hadden voor LITERATUUR !!!
June 23rd, 2009 op 4:48 pm #
evelinemiljoen
nja..ik weet het niet. Marianne zou nog wel eens gelijk kunnen hebben. ‘t probleem situeert zich ook wel meer in de West-vloanders wî (uit eigen ervaring; thesisgenoot was west-vlaamse *zucht*).
Vroeger é, toen de mensen nog “zategun”, toen was alles veel simpelder. Toen moesten ze gewoon blokken en duust-en-één boeken van buiten kennen om niet in de goot te eindigen. Nu wordt ne mens zodanig zwaar aan keuzes onderworpen, dat ze nog moeilijk prioriteiten kunnen stellen en zo minder aandacht kunnen besteden aan zoveel verschillende dingen zoals pakweg een boek lezen van uhm…ja hoe noemt die peet nu weer…die zo schreef over België en al?
Ik zou verder ook zeggen dat het ook ligt aan hoeveel talen ge in ‘t middelbaar hebt gekregen, maar zoals ge ziet heb ik als latijn-moderne talen gestudeerd hebbende er niet veel uhm…broodjes van gebakken? Zeg je dat zo? Anyway, ook het onderwijs past zich dan ook beetje bij beetje aan, en maakt hun cursussen minder zwaar omdat er zoveel meer vakken en leerstof is…denk ik.
Dat en chattaal, zeker weten dat het er een invloed op heeft!
June 23rd, 2009 op 5:34 pm #
marianne verheecke
Voor diegenen die zijn ” document humaine ” niet kent, die peet heet Hugo Claus met zijn ” Verdriet van België ” , een boek dat je leven verandert 🙂
June 23rd, 2009 op 6:55 pm #
Bram Van Damme
@moeder: moet zeggen dat ik eens het derde middelbaar gepasseerd niet veel meer gelezen heb hoor … buiten de harry potters en “The Da Vinci Code” werd er geen enkel (non-technisch) boek doorbladerd …
@evelinemiljoen: euh … you’re kidding, right?
June 23rd, 2009 op 9:34 pm #
marianne verheecke
Ja , Bramus, ik ben al een oud meetje . In mijn tijd moesten we veel boeken lezen en eenmaal mijn studie literatuur was dat een enorme hoeveelheid . Onlangs heeft mijn broer wel 10 kisten gelezen boeken van mij van de zolder gehaald . Toen ik les gaf ( weliswaar Engelse literatuur ) verplichtte ik elk van mijn leerlingen om dagelijks te lezen . Maar ja , toen bestond de computer nog niet hé 🙂
June 23rd, 2009 op 11:10 pm #
Pieter
Dit jaar heb ik een student van bij jullie begeleid tijdens vier maanden stage. Nog nooit is taal zo abominabel, zo onwaarschijnlijk slecht geweest, bij geen enkele stagiair in ruim vijf jaar. Ik merk ook een neerwaartse tendens. Helaas ook bij jonge leerkrachten.
Waar dat aan ligt, weet ik niet precies, maar wat wel duidelijk is: ze vinden een correcte taal en spelling minder en minder belangrijk.
Andere vaststelling: hoe beter de stagiair, hoe beter de taal.
June 24th, 2009 op 12:11 am #
Gudrun
Jouw studenten zijn de eerste lichting van de nieuwe leerplannen die destijds zijn ingevoerd, en waarbij er in de lagere school geen grammatica meer mag gegeven worden.
Daardoor weten ze in het eerste middelbaar niet meer wat een onderwerp en een persoonsvorm is, halen ze nergens een lijdend voorwerp uit, en trekken ze grote ogen als je begint over een voltooid deelwoord.
Yup, en dit zou dus allemaal beter moeten zijn dan vroeger…
June 24th, 2009 op 12:51 am #
Ghosty
Ik moet net zoals Bram kleur bekennen dat ik sinds lange tijd geen enkel non-technisch boek meer gelezen heb (en de meeste die ik lees zijn engelstalig). Toch durf ik te beweren dat ik haast foutloos kan schrijven en al zeker geen dt fouten maak, hoewel ze ondertussen al wel eens de spellingsregels een paar keer veranderd hebben. Het enige probleem dat ik momenteel heb is dat men mij de laatste tijd er steeds vaker op wijst dat ik engelse uitdrukkingen in het nederlands begin te gebruiken, maar dat is eerder omdat ik in het engels begin te denken (ik gebruik dagelijks 99% van mijn tijd het Engels) en er iets fout gaat in de vertaalslag …
June 24th, 2009 op 8:14 am #
wio
‘k Kan me toch ook niet van het gevoel ontdoen dat het ook een beetje met attitude te maken heeft (shit ik word ineens gewaar dat ik wreed m’n best aan ‘t doen ben om hier zeker géén fouten te schrijven :-)). Ik heb vaak de indruk dat ze hun eigen schrijfsels zelfs niet eens een keer herlezen en dat ze het belang van een vlotte (of op z’n minst correcte) pen niet (willen?) inzien. En als een ICT’er al te lui is om eens een spellingschecker op z’n werk los te laten, amai hoor……
June 24th, 2009 op 9:17 am #
marianne verheecke
Ik ga volledig akkoord met jullie bovenvermelde stellingen . Kan het ook zijn dat er in de lagere school minder GESCHREVEN wordt ? Dit oude meetje hier moest nog alles van het bord schrijven met een pen die werd gedoopt in een inktpot verwerkt in een houten bank . De bedoeling is altijd geweest dat als je het lager onderwijs achter de rug had je moeiteloos kon schrijven . Zo te horen is er veel veranderd en gemoderniseerd . Zeer positief dat jullie hier ook een punt van maken . Als gepensioneerd leraar in de Engelse literatuur en moraalfilosofie doet me dat zeer goed . Dank aan allen voor jullie reactie 🙂
From a silly old bat 🙂
June 24th, 2009 op 11:22 am #
Bram Van Damme
@Pieter: heb dit nog gehoord van andere stagebegeleiders; Je bent niet de enige.
@Gudrun: dat verklaart uiteraard veel! Hopelijk komt men (viz. de minister van onderwijs en zijn gevolg) tot inzicht dat er dringend zaken moeten aangepakt worden om de taalkundige achterstand weg te werken.
@Ghosty: Ach, ik merk dat ik ook vaak Engels & Nederlands door elkaar gebruik. Veelal vakspecifiek (ik spreek over margin, padding, borders en hun width ipv randen en randbreedtes), waardoor je het ook vaker en vaker in een gewoon gesprek doet.
Nu zie ik dat niet meteen als een probleem: het zijn leenwoorden net zoals congé en keyboard. Hét verschil uiteraard is dat wij een basis hebben om op terug te vallen: zinnen bouwen in een (vrij) correcte vorm – iets wat de huidige lichting niet heeft.
Dat er hier en daar een letterlijke vertaling van een Engelse vorm in het Nederlands uitkomt lijkt me logisch (ook ik pleit schuldig), doch heb ik persoonlijk het gevoel dat ik het nadien wel doorheb dat ik iets verkeerd verwoordde.
@Wio: daar heb je zeker een punt. Bij tussentijdse lezingen heb ik hen vaak mogen wijzen op het feit dat een zin niet klopte en dat men dat bij een gewone herlezing er meteen uit zou kunnen halen. Jammer is dan dat ze er ofwel niets mee doen, of enkel dat ene stukje herschrijven en de rest zo laten.
@Marianne: voor een leesteken: geen spatie; na een leesteken: een spatie. 😉
June 24th, 2009 op 12:56 pm #
marianne verheecke
Ik heb nooit leren typen, vraag het maar aan Manu:-)
June 24th, 2009 op 6:31 pm #
Pieter
‘t Heeft naast een veranderde (en nog steeds veranderende) vooropleiding zeker heel veel te maken met attitude. Ik heb persoonlijk ingegrepen toen een deel van ons wireless netwerk plots “access point leeraarskamer” heette, en in de vlan-configuratie (niet de documentatie erover, maar echt geïmplementeerd op de switchen) heb ik onlangs “klas aarderijkskunde” eruit gewipt. Komaan zeg.
June 27th, 2009 op 1:11 am #
BinaryX aka Brecht
Mijn eerste post op deze blog…
Hoewel ik deze blog (met aangename leesstijl) al een tijdje volg 🙂
Bij deze post voelde ik me toch wel wat geviseerd, gezien je vermoedelijk ook mijn stagerapport gelezen hebt..
Ik probeer echter steeds op mijn taal(gebruik) letten, doch besef ik dat ook ik soms zondig.
Het probleem dat hier aangehaald wordt lijk me niet meer dan een ‘attitude’ kwestie te zijn.
Als men tegenwoordig iemand wijst om een taalfout wordt men als muggenzifter bekeken.
Normen/waarden zijn dan ook aan het veranderen mijns inziens, helaas niet in de juiste richting…
Verder dient men ook op te merken dat niet iedere student uit een talen-richting komt.
Dat voordeel had ik echter wel (eco-talen).
Spellingsfouten kan ik dan ook om bovenstaande reden nog tolereren.
Helaas sluit ik me wel bij je aan als het gaat om ‘zinsbouw’.
Zoiets fundamenteels zou ieder -zichzelf respecterend persoon- moeten nauw aan het hart gelegen zijn..
“Waar een wil is, is een weg…”
Vrij toepasselijk in deze case volgens mij 🙂
June 27th, 2009 op 12:13 pm #
Bram Van Damme
@Brecht: veelal als iemand een vorm van kritiek uit voelen de verkeerden zich aangesproken; Zij die er echt nood aan hebben beseffen het niet eens. Trouwens, for the record, jouw stageboek heb ik niet gelezen – enkel de boeken van zij waarvan ik lector was (wat al meer dan voldoende was) 😉
In een ver verleden heb ik ook nog talen gestudeerd (tot aan het eerste jaar van de derde graad – aka “‘t vijfde”) wat – zoals je zelf zegt – zeker goed van pas komt 🙂
June 28th, 2009 op 9:56 pm #
Wouter
Ik weet van mezelf dat ik geen talenknobbel ben, maar probeer er toch op te letten. ‘k Weet niet hoe het komt maar geen dt-fouten maken kon ik vroeger niet en nu nog altijd niet. Misschien terug Nederlands invoeren als vak? 🙂
Talen hebben me nog nooit kunnen boeien. In het middelbaar (technische richting) werd daar ook niet zoveel aandacht aan besteed zoals in een college denk ik.
September 1st, 2009 op 9:26 am #
qwaxys
vroeger las ik constant Nederlandse boeken maar je verliest veel van de humor als je het origineel niet leest dus nu is het allemaal Engelstalig.
Ze moesten die spellingcontrole verplicht maken in elke browser, dat zou al iets oplossen… (van spellingcontrole leer je bij volgens een magazine)
September 1st, 2009 op 10:23 am #
Bram Van Damme
@bart: een spellingscorrector kan helpen, maar zal niet alles oplossen: dt-fouten, zinsbouw, correct woordgebruik en dergelijke meer blijven onopgemerkt.